De grote AI-eindejaarsshow: alle techreuzen gaan los

PLUS: OpenAI’s kerstkalender draait door, Elon Musks Grok nu gratis voor alle X-gebruikers en deze AI-journals helpen je hoofd opruimen

De AI-wereld ontwikkelt zich razendsnel, en wij, de makers van de podcast Poki, houden je op de hoogte. Twee keer per week de nieuwste AI-ontwikkelingen, tools, use cases en onderzoek.

---

🗞️ Het belangrijkste nieuws

De grote AI-eindsprint: alle grote spelers gooien nog snel hun nieuwtjes op een hoop

Wat een krankzinnige weken in de wereld van kunstmatige intelligentie. Zelfs voor AI-begrippen, waarbij ontwikkelingen normaal al razendsnel gaan, kunnen we wel stellen dat dit de belangrijkste weken van het jaar zijn. De grote spelers hebben blijkbaar allemaal voor dezelfde bijzondere strategie gekozen: vlak voor het einde van het jaar zo veel mogelijk nieuwe producten uitbrengen. En dan ook nog allemaal tegelijk.

‘Het voelt als een vreemde strategie dat iedereen nu ineens al zijn AI-producten tegelijk uitbrengt,’ merkt Ethan Mollick op, hoogleraar aan Wharton en auteur van ons boek Co-intelligentie. ‘Het is leuk voor mensen die dit op de voet volgen, maar overweldigend voor de rest.’ Waarop de meerderheid reageert: ‘Het is én leuk, én overweldigend, zelfs voor de mensen die het op de voet volgen.’

We zetten de belangrijkste ontwikkelingen op een rij:

1. Grok breekt los uit zijn kooi

Elon Musks xAI komt met een gedurfde zet: hun AI-assistent Grok is nu gratis beschikbaar voor alle X-gebruikers. Waar andere bedrijven juist inzetten op duurdere abonnementen, kiest xAI voor een strategie die doet denken aan hoe Google twintig jaar geleden zoekmachines gratis maakte – een beslissing die fundamenteel veranderde hoe we informatie vinden.

De nieuwe versie van Grok is niet alleen gratis, maar ook drie keer sneller en nauwkeuriger. Daarnaast spreekt hij meer talen en kan hij nu ook het internet doorzoeken én bronnen vermelden. Als klap op de vuurpijl introduceert xAI ‘Aurora’, waarmee gebruikers levensechte afbeeldingen kunnen maken. Een opvallende toevoeging is de ‘draw me’-functie, waarmee gebruikers hun profielfoto kunnen herscheppen in verschillende stijlen.

2. OpenAI’s kerstkalender blijft maar doordraaien

De ‘12 days of shipmas’ van OpenAI dendert maar door. Een greep uit de laatste verrassingen:

• ChatGPT kan nu in real time met je meekijken via video. Handig als je verdwaald bent in een nieuwe stad of even wilt checken of je outfit wel geschikt is voor dat sollicitatiegesprek. Deze functie komt ook beschikbaar voor slimme brillen, wat eindelijk een serieuze concurrent oplevert voor Meta’s Ray-Ban.

• Projects: een nieuwe manier om je ChatGPT-gesprekken te ordenen in werkruimtes met gedeelde context. Je kunt er gesprekken, bestanden en specifieke instructies bundelen in één werkruimte. Eerst alleen voor betalende gebruikers, vanaf januari ook voor het onderwijs en bedrijven. Hoewel het niet de meest revolutionaire functie is (Anthropic had al in juni zoiets voor Claude), is het wel een belangrijke verbetering voor de dagelijkse workflow.

• Voor de feestdagen: een speciale Kerstmanmodus. Tik op het sneeuwvlokje in de app en je kunt met de Kerstman kletsen (al vrezen we dat sommige gebruikers gaan proberen de Kerstman te ‘hacken’).

• De zoekfunctie van ChatGPT is nu voor iedereen beschikbaar.

En er lijkt nog meer aan te komen. Op lmarena.ai, een platform waar AI-modellen worden getest, is een mysterieuze ‘anonymous chatbot’ opgedoken. Dit is extra interessant omdat OpenAI eerder dezelfde naam gebruikte om GPT-4o te testen voordat het officieel werd aangekondigd. Dit voedt de geruchten dat GPT-4.5 onderweg zou zijn.

3. Googles eindsprint met Veo 2

Google blijft niet achter en komt met een antwoord op OpenAI’s videogenerator Sora. Hun nieuwe Veo 2 moet vooral beter worden in het nabootsen van natuurkundige wetten – juist een punt waar Sora nog mee worstelt.

Veo 2 snapt de fijne kneepjes van het filmmaken: vraag om een bepaald filmgenre, specificeer een lens of cinematografisch effect, en het model levert. Het kan zelfs video’s maken in 4K-resolutie die meerdere minuten duren. Bijzonder detail: je kunt bij je opdracht ‘18mm lens’ meegeven en Veo 2 weet meteen dat dit betekent dat je een groothoekopname wilt. Of vraag om een ‘shallow depth of field’ voor die mooie onscherpe achtergrond waar fotografen zo dol op zijn.

Het model creëert ook minder hallucinaties – die vervelende foutjes zoals extra vingers of onverwachte voorwerpen die uit het niets verschijnen. Voor de zekerheid krijgt elke video wel een onzichtbaar SynthID-watermerk mee. Google rolt de technologie voorzichtig uit via zijn VideoFX-platform, en volgend jaar komt het ook naar YouTube Shorts.

Als leuke bonus introduceert Google ‘Whisk’, een tool waarmee je beelden kunt maken door andere beelden als inspiratie te gebruiken. In plaats van lange tekstopdrachten te schrijven, kun je gewoon voorbeeldfoto’s uploaden voor het onderwerp, de scène en de stijl die je wilt. Geen geschikte foto’s bij de hand? Dan kan Whisk ze voor je genereren. Het systeem maakt vervolgens niet alleen nieuwe beelden, maar vertelt je ook precies welke opdracht het heeft gebruikt – handig om van te leren.

4. Meta sluipt stilletjes mee

Niet zo opvallend als de anderen, maar Meta heeft ook wat moois in petto. Met Llama 3.3 70B komen ze met een belangrijke doorbraak die bijna onder de radar door glipt: een AI-model dat net zo slim is als hun grootste systeem, maar veel minder rekenkracht nodig heeft. Dit past in een interessante trend: waar veel bedrijven inzetten op steeds grotere AI-modellen, laat Meta zien dat het ook slimmer en efficiënter kan. Daarnaast introduceert het bedrijf een tool die onzichtbare watermerken aan AI-video’s toevoegt, en Meta Motivo – een systeem dat mensachtige bewegingen kan maken voor digitale karakters in de metaverse.

5. Microsofts kleine krachtpatser

Microsoft komt met Phi-4, een AI-model dat net als Meta’s nieuwste model bewijst dat groter niet altijd beter is. Met ‘maar’ 14 miljard parameters verslaat het grotere modellen als GPT-4 en Gemini Pro 1.5 op het gebied van wiskundig redeneren. Het model is zelfs beter dan zijn ‘leraar’ GPT-4o bij het oplossen van universitaire STEM-vraagstukken en wiskundewedstrijdopgaven.

Het geheim? Microsoft heeft het model getraind met synthetische data: zo’n 400 miljard tokens aan hoogwaardige trainingsinformatie, gemaakt door andere AI-systemen. Als bonus kan Phi-4 twee keer zoveel tekst verwerken als zijn voorganger. Het model is nu beschikbaar voor onderzoek via Azure AI Foundry, en komt binnenkort ook naar ontwikkelaarsplatform Hugging Face.

6. De kleine spelers doen ook mee

Pika, een start-up die zich specialiseert in het maken van AI-video’s, komt met versie 2.0 van zijn videogenerator. Hun nieuwe ‘Ingredients’-functie laat gebruikers hun eigen afbeeldingen mengen met AI-gegenereerde video’s. Het systeem herkent automatisch karakters, objecten en achtergronden, en animeert ze vervolgens tot een vloeiende video. Het bedrijf heeft al 11 miljoen gebruikers en heeft net 80 miljoen dollar aan investeringen binnengehaald.

Met deze ontwikkeling tilt Pika AI-video naar een nieuw niveau. Waar het maken van AI-video’s eerst nog een beetje een gokspel was, krijgen gebruikers nu veel meer controle over het eindresultaat.

Met deze golf aan vernieuwingen sluiten de AI-bedrijven het jaar knallend af. Zo, en nu even diep ademhalen.

---

Meta steunt Musk in strijd tegen OpenAI

Alsof het niet genoeg is dat alle grote AI-bedrijven ons bestoken met een bombardement aan nieuwe releases, krijgen we er ook nog een nieuwe aflevering bij in de dramaserie rond OpenAI en Elon Musk. Deze keer met een verrassende plottwist: van alle bedrijven heeft uitgerekend Meta zich aangesloten bij Musk in zijn kruistocht tegen zijn oude AI-kindje.

Onverwachte alliantie

Ja, je leest het goed: Mark Zuckerbergs Meta en Elon Musk vinden elkaar plotseling aan dezelfde kant van de ring (en dat terwijl ze vorige zomer nog in een échte ring zouden stappen voor dat beruchte cage fight dat er nooit kwam). Meta vraagt de openbaar aanklager van Californië om OpenAI’s plannen voor een winstgevend bedrijf te blokkeren. Hun argument? Je kunt niet eerst als goed doel belastingvoordelen opstrijken, om vervolgens – zodra je technologie geld waard is – vrolijk over te stappen naar een winstmodel. Het bedrijf waarschuwt voor ‘verstrekkende gevolgen voor Silicon Valley’ als deze constructie wordt toegestaan.

Plottwist: Musk wilde zelf ook winst maken

Maar hier wordt het pas echt interessant: OpenAI heeft e-mails naar buiten gebracht waaruit blijkt dat uitgerekend Musk zelf in 2015 pleitte voor zo’n winstmodel. Sterker nog: hij wilde toen 50 tot 60 procent van de aandelen, de positie van CEO en ‘volledige controle’ over het bedrijf. Ook stelde hij voor OpenAI samen te voegen met Tesla.

OpenAI bijt van zich af

OpenAI’s reactie is dan ook pittig: ‘We hebben veel respect voor Elons prestaties en zijn dankbaar voor zijn bijdragen aan OpenAI, maar hij kan beter concurreren op de markt dan in de rechtbank.’ Een subtiele verwijzing naar xAI, Musks eigen AI-bedrijf dat hij afgelopen juli lanceerde.

Waarom is dit belangrijk?

Deze ontwikkeling laat zien hoe verhit de strijd om AI-dominantie wordt. Waar de grote techbedrijven eerst vooral bezig waren met het ontwikkelen van nieuwe technologie, zien we nu dat ze ook juridische middelen inzetten om elkaar dwars te zitten. Het conflict gaat dieper dan alleen OpenAI’s bedrijfsstructuur – het raakt aan fundamentele vragen over hoe we AI-ontwikkeling willen organiseren. Mogen bedrijven eerst profiteren van een non-profitstatus, om vervolgens over te stappen naar een winstmodel? En belangrijker nog: wie krijgt uiteindelijk de controle over deze krachtige technologie?

De timing is ook veelzeggend: terwijl OpenAI, Google, Microsoft en Meta elkaar proberen af te troeven met nieuwe releases, woedt er op de achtergrond een gevecht om de toekomstige machtsverhoudingen in AI-land. Deze juridische strijd zou net zo belangrijk kunnen zijn als alle technische vernieuwingen bij elkaar. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

---

🛠️ AI Toolkit+

Deze AI-journals helpen je jezelf beter begrijpen

Het einde van het jaar nadert en overal duiken ze op: de lijstjes met goede voornemens, de dure beloftes aan onszelf, de grote plannen voor 2025. Maar tussen alle eindejaarsreflecties en goede voornemens door ervaren veel mensen ook stress en druk. Wie denkt er nu al na over voornemens voor het nieuwe jaar – en een nog belangrijker vraag: hoe houd je ze vol?

Een effectieve oplossing voor deze eindejaarsstress is verrassend simpel: journaling. Meer dan tweehonderd wetenschappelijke studies bevestigen dat regelmatig schrijven over je gedachten en ervaringen je welzijn verbetert, je focus versterkt en je mentale gezondheid ondersteunt. Onderzoek van James Pennebaker toont aan dat zelfs vijftien tot dertig minuten schrijven over je ervaringen, vier keer per maand, al significant bijdraagt aan zowel je mentale als je fysieke gezondheid.

Recent onderzoek laat ook zien dat AI veelbelovende resultaten geeft in het verbeteren van mentaal welzijn. Een meta-analyse uit 2023 toonde aan dat AI-gesprekshulpen significante verbeteringen kunnen geven bij symptomen van depressie, angst, stress en algemeen welzijn.

Deze week bekijken we twee innovatieve AI-journalingtools die deze wetenschappelijke inzichten in praktijk brengen. Vergeet het stoffige dagboek met hangslot – de nieuwe generatie AI-tools transformeert het schrijven over jezelf in een levendig gesprek. Ze stellen de juiste vragen, helpen patronen te herkennen en maken van zelfreflectie een fascinerende ontdekkingsreis.