ChatGPT kan nu googelen (en dat verandert alles)

PLUS: de energierekening van AI en zo zoek je voortaan slimmer dan Google

De AI-wereld ontwikkelt zich razendsnel, en wij, de makers van de podcast Poki, houden je op de hoogte. Twee keer per week de nieuwste AI-ontwikkelingen, tools, use cases en onderzoek.

---

🗞️ Het belangrijkste nieuws 

Revolutie in zoekmachines: ChatGPT daagt Google uit

Het internet staat op zijn kop. OpenAI heeft zojuist, zonder veel bombarie, een revolutionaire zoekfunctie aan ChatGPT toegevoegd die de manier waarop we informatie vinden, delen en consumeren weleens zou kunnen veranderen. De dagen dat Google onbetwist heerste over ons zoekgedrag lijken geteld. Want waarom nog door eindeloze zoekresultaten scrollen als een AI-assistent direct het antwoord voor je paraat heeft?

Wat is er aan de hand?

OpenAI heeft ChatGPT uitgerust met een realtime zoekfunctie, herkenbaar aan een blauw icoontje. Hiermee kan de chatbot actuele informatie ophalen tijdens gesprekken. Geen ‘sorry, mijn kennis stopt bij juli 2023’ meer - ChatGPT is nu net zo bij de tijd als het internet zelf.

Hoe werkt het?

Je krijgt nu:

• direct actuele informatie over nieuws, sport, weer en beurskoersen;

• bronvermeldingen met linkjes naar de originele artikelen;

• een overzicht van trending onderwerpen in jouw regio;

• een apart tabblad met alle gebruikte bronnen.

De aanpak doet denken aan Perplexity, de populaire AI-zoekmachine die onze trouwe lezers wellicht kennen uit onze eerdere review. Maar met de macht én enorme gebruikersbasis van OpenAI erachter zou ChatGPT’s zoekfunctie nog verder kunnen reiken.

Waarom is dit belangrijk?

Dit is meer dan zomaar een update - het is een regelrechte aanval op Googles zoekimperium. Waar Google je vaak laat verdwalen in een woud van advertenties voordat je bij de echte zoekresultaten komt, biedt ChatGPT een verademing: schone, overzichtelijke antwoorden zonder reclame.

‘Dit is mijn favoriete ChatGPT-functie sinds de originele lancering,’ zegt OpenAI-topman Sam Altman. ‘Ik merk dat ik bij veel zoekopdrachten sneller vind wat ik zoek.’

Kinderziektes en groeipijn

Toch loopt niet alles al op rolletjes. Het systeem vertoont nog aardig wat kinderziektes. Professor Ethan Mollick, auteur van ons boek Co-intelligentie, waarschuwt: ‘We zien momenteel een hoog percentage hallucinaties. Dit zal ongetwijfeld verbeteren, maar voorlopig moet je de antwoorden met een korreltje zout nemen.’

Een van de opvallendste eigenaardigheden: ChatGPT lijkt voorrang te geven aan bepaalde bronnen, vooral partners waarmee OpenAI een deal heeft gesloten. Vraag je om het laatste nieuws, dan krijg je meestal NOS of NU.nl voorgeschoteld. Maar soms vliegt het systeem wonderlijk uit de bocht. Onze

Alexander Klöpping

maakte het mee tijdens het testen: ‘ChatGPT kan nu ook op internet zoeken, maar al het nieuws komt van... ZeelandNet?’

De keerzijde: terug naar de jaren negentig?

Maar er zit nog een groter addertje onder het gras. Onze Wietse legt uit: ‘Stel, je vraagt ChatGPT welke iPhone je moet kopen. Het antwoord komt van bijvoorbeeld The Verge, een techwebsite. Maar waarom zou je nog naar hun website gaan als je het antwoord al hebt?’

Dit raakt aan een groter probleem: nieuwssites en andere uitgevers leven van advertentie-inkomsten. Als mensen niet meer doorklikken naar hun website, staat hun verdienmodel onder druk. OpenAI heeft wel deals gesloten met grote uitgevers zoals Reuters en Financial Times, maar kleinere spelers dreigen buiten de boot te vallen.

Het gevolg? We zouden weleens terug kunnen gaan naar een tijd vóór het open internet. Als websites geen advertentie-inkomsten meer krijgen, zullen ze hun content achter betaalmuren moeten verstoppen. In plaats van een vrij toegankelijk internet krijg je dan een lappendeken van kleine, besloten magazines en nieuwssites. Het wordt moeilijker voor nieuwe stemmen om door te breken - alleen de groten overleven.

De strijd om de zoekmarkt

Deze ontwikkeling is extra interessant omdat Microsoft, dat miljarden in OpenAI investeerde, al jaren probeert om Google van de zoektroon te stoten met Bing. Nu heeft het indirect alsnog een sterke troef in handen. OpenAI’s aanpak verschilt ook fundamenteel van Google: waar Google leeft van advertenties, haalt OpenAI zijn inkomsten uit abonnementen. Dat verklaart de schone, advertentievrije interface.

Perplexity, de huidige marktleider in AI-zoeken, gaat juist de andere kant op: zij hebben aangekondigd binnenkort advertenties te gaan toevoegen aan hun zoekresultaten. Het wordt spannend welk verdienmodel uiteindelijk de overhand krijgt.

Is dit het einde van Google?

Nog niet direct. De zoekfunctie is momenteel alleen beschikbaar voor betalende ChatGPT Plus-gebruikers, al komt daar binnenkort verandering in. Bovendien moet het systeem nog flink volwassen worden - van vreemde bronkeuzes tot regelrechte hallucinaties: er valt nog wat te verbeteren.

Toch zou dit weleens het begin kunnen zijn van een grotere verschuiving in de manier waarop we informatie vinden en consumeren. Google lijkt de druk al te voelen: ze hebben hun zoekresultaten onlangs aangepast met meer ‘AI Overviews’, al vinden sommige gebruikers dat dit de zoekervaring juist heeft verslechterd.

Een blik op de toekomst: AI-assistenten op komst 

Deze zoekfunctie is slechts het begin, zo blijkt uit interviews met OpenAI- kopstukken. Het bedrijf ziet dit als een belangrijke stap richting ‘agents’: AI-assistenten die complexe taken zelfstandig kunnen uitvoeren.

‘Over een paar jaar heeft ieder mens, ieder bedrijf, een eigen agent,’ voorspelt Olivier Godement, hoofd Productontwikkeling bij OpenAI. ‘Deze agent kent je door en door. Hij kent je voorkeuren, heeft toegang tot je e-mails, apps en agenda’s, en functioneert als een soort persoonlijke chef-staf.’

Deze AI-assistenten zouden niet alleen kunnen zoeken, maar ook kunnen handelen. Denk aan het regelen van je vliegtickets, het schrijven van onderzoeksrapporten of het plannen van je hele week. De nieuwe zoekfunctie is daarmee meer dan alleen het uitdagen van Google - het is een voorproefje van een toekomst waarin AI een nog veel persoonlijkere rol in ons leven speelt.

Wat betekent dit voor jou?

Als ChatGPT-gebruiker krijg je er een krachtig hulpmiddel bij. Geen gedoe meer met verschillende tabbladen en zoekresultaten vergelijken - één gesprek met ChatGPT geeft je direct wat je zoekt.

Maar het is goed om kritisch te blijven. Check bronnen als je exacte informatie nodig hebt, en bedenk dat achter elk artikel dat ChatGPT samenvat een schrijver of journalist zit die ook zijn boterham moet verdienen.

De toekomst van zoeken is misschien wel conversationeler dan we dachten. Of zoals Wietse het zegt: ‘Het zijn de eerste tekenen van een veranderende wereld. Het piept en het kraakt en het verschuift. Ik zou het (nog) geen aardverschuiving willen noemen, maar de grond onder ons begint wel te bewegen.’

Wil je leren hoe je deze nieuwe zoekrevolutie optimaal kunt benutten? Lees gezellig verder: in onze tutorial van vandaag duiken we dieper in het integreren van AI-zoekmachines in je dagelijks werk en leven. 

---

Hoeveel stroom vreet AI eigenlijk?

We staan voor twee grote uitdagingen: de overgang naar duurzame energie en de snelle opmars van kunstmatige intelligentie. Maar zijn die twee wel met elkaar te verenigen? Deze week duiken Wietse en Milou met Duuk Baten, adviseur voor verantwoordelijk AI-gebruik bij SURF, in Poki in dit complexe vraagstuk.

Want complex, dat is het zeker. Wie probeert uit te rekenen hoeveel energie AI precies verbruikt, verdwaalt al snel in een woud van schattingen en aannames. Het is als het meten van een bewegend doel: de technologie ontwikkelt zich zo snel dat cijfers bij publicatie vaak al achterhaald zijn.

Toch zijn er projecties die tot nadenken stemmen. Het energieverbruik van datacenters zou volgens sommige schattingen kunnen groeien van de huidige 1 à 2 procent van het wereldwijde energieverbruik tot wel 10 procent in 2030. Ter vergelijking: dat is tien keer zoveel als de hele luchtvaartindustrie. Maar ook deze cijfers zijn omstreden en moeilijk te verifiëren.

De verborgen kosten van een ChatGPT-gesprek

Er bestaan schattingen dat één enkele vraag aan ChatGPT ongeveer evenveel energie kost als een lamp die een uur brandt. Maar ook dit soort vergelijkingen zijn lastig hard te maken - het hangt er bijvoorbeeld van af welk model je gebruikt en hoe complex je vraag is. Toch geeft het wel een idee: vermenigvuldig dat met miljoenen gebruikers die dagelijks tientallen vragen stellen, en het plaatje ziet er al snel anders uit.

‘Het lastige is dat we de “cloud” niet kunnen zien,’ legt Baten uit. ‘Maar achter elk gesprek met AI zit een fysiek datacenter dat energie verbruikt en warmte produceert. Het is geen magische wolk – het zijn echte gebouwen vol met servers die constant draaien.’

Niet alleen energieverbruik

Het gaat niet alleen om stroomverbruik. Ook de hardware zelf heeft een grote impact op het milieu. ‘We noemen dat e-waste,’ vertelt Baten. ‘Al die servers en chips moeten ergens worden gemaakt én uiteindelijk afgevoerd. Die impact wordt vaak vergeten in de discussie.’

Is AI het waard?

De grote vraag is natuurlijk: weegt de waarde van AI op tegen de milieukosten? Als 10 procent van de wereldwijde energie wordt gebruikt om belangrijke problemen op te lossen, is dat te rechtvaardigen. Maar als dezelfde energie opgaat aan het genereren van nietszeggende LinkedIn-posts, ligt dat natuurlijk anders.

Baten pleit voor een genuanceerde kijk. ‘Je kunt je afvragen: gebruik ik AI omdat het echt toegevoegde waarde heeft, of omdat het kan? Een gegenereerde afbeelding maken kost ongeveer evenveel energie als twee kopjes koffie zetten. Dan kun je je afvragen: had ik niet gewoon een bestaande afbeelding kunnen gebruiken?’

Wat kunnen we doen?

Er zijn verschillende manieren om bewuster met AI om te gaan:

• Kies voor kleinere, efficiëntere AI-modellen als dat kan.

• Gebruik lokale modellen die op je eigen computer draaien.

• Werk met ‘batch’-opdrachten: laat AI-taken uitvoeren op momenten dat er overcapaciteit is.

• Vraag je bij elke AI-taak af of het echt nodig is.

Verantwoordelijkheid delen

De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij de gebruikers. Grote techbedrijven zijn terughoudend met het delen van informatie over hun energieverbruik. Google stelt bijvoorbeeld in zijn milieurapport dat het ‘niet zinvol is om onderscheid te maken tussen AI-werklasten en andere werklasten’. Volgens Baten is dat geen houdbare positie: ‘Als je stroomverbruik vertienvoudigt door AI-modellen, moet je dat wel kunnen uitleggen.’

De toekomst

Nieuwe chips worden steeds efficiënter, maar dat leidt vaak niet tot minder energieverbruik. ‘Als een chip tien keer efficiënter wordt, wordt het datacenter meestal gewoon tien keer zo groot,’ waarschuwt Baten. ‘We moeten dus niet alleen naar technische oplossingen kijken, maar ook naar ons eigen gedrag.’

Het duurzaamheidsvraagstuk rond AI is complex en kent geen makkelijke antwoorden. Maar één ding is duidelijk: naarmate AI een grotere rol gaat spelen in ons leven, wordt de impact op het milieu een steeds urgenter thema.

Luister hier naar de volledige podcastaflevering over AI en duurzaamheid.

---

✨ Hallucinatie 

AI tovert complete game uit het niets: geen regels, geen engine, puur kunstmatige intelligentie. Dit is geen vooraf opgenomen demo - je kunt écht rondlopen, springen en objecten oppakken, terwijl de AI in real time de fysica, spelregels en graphics genereert. Het team achter Oasis deelt niet alleen een speelbare online demo, maar geeft ook de broncode vrij én een model dat je op je eigen computer kunt draaien. Speel de demo hier.

---

🔮 Prompt whisperer

De nieuwe generatie zoekmachines: een praktische gids

Zojuist las je over de stille revolutie in zoekland die niet zo stil meer is. ChatGPT’s nieuwe zoekfunctie zet de wereld op zijn kop, maar het is niet de enige speler in het veld. Al onze trouwe lezers kennen Perplexity uit onze eerdere reports - en er is een reden waarom deze tool al 60% van alle AI-onderzoekszoekopdrachten voor zijn rekening neemt.

In deze uitgebreide tutorial duiken we diep in beide tools. Want leuk en aardig, zo’n aardverschuiving in zoekland, maar hoe pas je het concreet toe? Na het lezen van deze gids weet je precies hoe je ChatGPT en Perplexity integreert in je dagelijkse workflow, en vind je in seconden wat Google in minuten mist.